Jacob Kiplimo - 'kíp nổ' mới của marathon thế giới

Jacob Kiplimo và danh hiệu Chicago Marathon 2025. Ảnh: Chicago Marathon Khi Kiplimo bước qua vạch đích Chicago Marathon với thời gian 2 giờ 02 phút 23 giây , anh không chỉ thắng áp đảo mà còn khẳng định một điều: thế giới marathon đã tìm thấy ngôi sao mới. Ở tuổi 24, Kiplimo đạt thành tích chạy marathon nhanh thứ bảy mọi thời đại, và là bước tiến vượt bậc chỉ trong lần dự thứ hai ở cự ly 42,195 km. "Đó là một ngày hoàn hảo cho tôi", chân chạy người Uganda nói sau khi cán đích. "Tôi không chạy để phá kỷ lục, mà để cảm nhận cơ thể mình và xem nó có thể đi xa tới đâu. Cuối cùng, tôi đã tìm thấy giới hạn mới của chính mình". Kiplimo sinh năm 2000 tại Kapchorwa, vùng núi phía Đông Uganda, nơi địa hình cao nguyên và khí hậu mát lạnh tạo nên môi trường lý tưởng cho những đôi chân bền bỉ. Cậu bé Kiplimo lớn lên trong nghèo khó, thường xuyên phải chạy bộ đến trường cách nhà hơn 10 km mỗi ngày. "Khi đó, tôi không nghĩ mình đang tập luyện", anh từng kể với Olympics.com . "Tôi chỉ muốn đến lớp đúng giờ". Tài năng của Kiplimo sớm được phát hiện. Năm 2016, ở tuổi 15, anh trở thành VĐV trẻ nhất tham dự Thế vận hội, và chỉ một năm sau, giành HC vàng nội dung 10.000 mét tại giải vô địch thế giới U20. Nhưng bước ngoặt thực sự đến khi anh chuyển sang cự ly half - nơi Kiplimo khẳng định đẳng cấp toàn cầu. Kiplimo vui mừng sau khi phá kỷ lục thế giới half marathon ở giải eDreams Mitja Marato tại Barcelona ngày 16/2. Ảnh: AP Năm 2021, tại Lisbon, anh vô địch thế giới half marathon. Đến tháng 2/2025, Kiplimo khiến giới thể thao sững sờ khi phá kỷ lục thế giới half marathon với thành tích 56 phút 42 giây tại Barcelona. Tốc độ trung bình của anh khi đó là 2 phút 41 giây mỗi km - nhanh đến mức khó tin. Những người từng làm việc với Kiplimo nói rằng anh không chỉ có thể lực phi thường mà còn sở hữu tâm lý thép hiếm có. "Jacob luôn bình tĩnh, dù ở vạch xuất phát hay ở mét cuối cùng", HLV Addy Ruiter - người cũng từng huấn luyện Joshua Cheptegei - chia sẻ. "Cậu ấy có sự kết hợp hoàn hảo giữa khiêm tốn, ý chí và sự bền bỉ. Ở Kapchorwa, họ sinh ra để chạy, nhưng Jacob sinh ra để chiến thắng". Không giống nhiều đối thủ thường chỉ tập trung vào marathon, Kiplimo vẫn duy trì việc thi đấu ở 5.000 và 10.000 mét, tin rằng sự linh hoạt giúp anh rèn tốc độ và chiến thuật. Anh từng giành HC đồng Olympic Tokyo 2020 ở cự ly 10.000 mét và thêm một HC đồng thế giới 2022. Màn phá kỷ lục của Kiplimo ấn tượng thế nào Phân tích quá trình phá kỷ lục thế giới half marathon của Kiplimo. Sau khi thống trị cự ly half marathon, Kiplimo quyết định thử sức ở cự ly 42,195 km. Anh ra mắt tại London Marathon 2024, về nhì với thời gian 2 giờ 3 phút 37 giây - nhanh hơn hầu hết các nhà vô địch trước đó. "Tôi đã học được nhiều điều về sự kiên nhẫn", Kiplimo nói sau major tại Anh quốc. "Trong marathon, bạn không thể thắng ở nửa đầu chặng. Bạn chỉ thắng khi còn đủ sức để tăng tốc ở nửa sau". Chưa đầy 6 tháng sau, tại Chicago, anh thể hiện màn trình diễn gần như hoàn hảo. Xuất phát với nhóm dẫn đầu gồm các ngôi sao Kenya như John Korir và Amos Kipruto, Kiplimo duy trì pace trung bình 2:56 (2 phút 56 giây mỗi km) suốt hơn 30 km đầu tiên. Khi đối thủ Korir gục ngã ở mốc 32 km, Kiplimo một mình dẫn đầu, chiến đấu với gió ngược và cơn đau mỏi khắp cơ thể. "Tôi không còn cảm giác ở chân", VĐV 24 tuổi nói sau khi cán đích. "Nhưng tôi biết mình không thể dừng lại. Tôi nhớ đến cha mẹ, đến những đứa trẻ đang chạy ở Kapchorwa. Tôi muốn họ tin rằng mọi giấc mơ đều có thể thành hiện thực". Jacob Kiplimo về nhất Chicago Marathon 2025. Ảnh: Runner's World Khi Eliud Kipchoge - huyền thoại Kenya, hai lần vô địch Olympic và người đầu tiên chạy marathon dưới 2 giờ trong điều kiện đặc biệt - dần sa sút vì tuổi tác, marathon thế giới bắt đầu tìm người kế nhiệm. Kelvin Kiptum đã kế thừa xuất sắc vai trò đó, với kỷ lục thế giới mới 2 giờ 0 phút 35 giây tại Chicago Marathon 2023, trước khi qua đời trong tai nạn giao thông đầu năm 2024. Và bây giờ, nhiều chuyên gia tin rằng Kiplimo chính là biểu tượng tiếp theo của marathon. "Anh ấy có sự pha trộn hiếm hoi giữa tốc độ, sức mạnh và trí tuệ chiến thuật", nhà phân tích Brett Larner của Japan Running News nhận định. "Nếu tiếp tục duy trì tiến bộ, Kiplimo có thể trở thành người đầu tiên chính thức phá mốc 2 giờ trong marathon". Ngoài đường chạy, Kiplimo vẫn giữ phong thái giản dị. Anh sống cùng gia đình tại vùng cao Uganda, vẫn tập luyện ở độ cao 2.500 m và thường xuyên tham gia các chương trình cộng đồng khuyến khích trẻ em đến trường. "Tôi chạy vì bản thân, nhưng tôi cũng chạy vì quê hương", anh nói. "Nếu một cậu bé ở Kapchorwa thấy tôi trên TV và tin rằng mình cũng có thể làm được, đó là chiến thắng lớn nhất". Jacob Kiplimo về nhất Chicago Marathon 2025 Jacob Kiplimo về nhất Chicago Marathon 2025. Sau Chicago, Kiplimo dự định nghỉ ngắn hạn rồi hướng đến Olympic Los Angeles 2028, nơi anh đặt mục tiêu làm nên lịch sử - giành HC vàng marathon cho Uganda. Anh cũng tiết lộ kế hoạch thử thách bản thân ở các đường chạy khắc nghiệt như Boston hoặc Tokyo, nơi thời tiết và địa hình "sẽ cho anh thấy mình còn có thể tiến xa đến đâu". "Tôi không chạy để trở thành huyền thoại", Kiplimo nói khi được hỏi về di sản của anh. "Tôi chạy để hiểu rõ hơn con người mình. Mỗi bước chạy, mỗi cơn đau, mỗi chiến thắng - tất cả là hành trình khám phá giới hạn của chính tôi". Từ cậu bé đi học bằng đôi chân trần ở miền núi Uganda đến nhà vô địch Chicago Marathon, Kiplimo là minh chứng sống cho sức mạnh của nghị lực và đam mê. Ở tuổi 24, anh mới chỉ bắt đầu hành trình, nhưng với những gì đã thể hiện, Kiplimo có thể sẽ không chỉ viết lại kỷ lục, mà còn định nghĩa lại ranh giới của con người trên đường chạy 42,195 km khắc nghiệt. Hồng Duy tổng hợp