'Một người đổi mới nảy ý tưởng, trăm triệu người đổi mới tạo tương lai'

Trình bày tham luận tại Đại hội Đảng bộ Chính phủ chiều 13/10, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhận định nông nghiệp đã giúp Việt Nam thoát nghèo, công nghiệp đưa đất nước đạt mức thu nhập trung bình, còn để vươn lên nhóm nước phát triển, nền tảng duy nhất phải là khoa học - công nghệ. "Chưa có quốc gia nào vượt qua bẫy thu nhập trung bình mà không dựa vào khoa học công nghệ", ông nói. Theo Bộ trưởng, Việt Nam đang đi theo hướng kết hợp ba trụ cột: khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. "Khoa học công nghệ cung cấp tri thức, đổi mới sáng tạo chuyển hóa tri thức vào cuộc sống, còn chuyển đổi số khuếch đại tri thức", ông đúc kết. Ông cho rằng thể chế về khoa học - công nghệ của Việt Nam đã thông thoáng, kiến tạo, tiệm cận quốc tế, nhiều chính sách mang tính đột phá. Nghị quyết 57 của Chính phủ là bước chuyển quan trọng, đánh dấu giai đoạn phát triển dựa vào tri thức và công nghệ thay vì lao động giá rẻ. Nhiệm kỳ qua, lĩnh vực khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã đạt nhiều kết quả, thứ hạng quốc tế được cải thiện rõ rệt. Đây là nền tảng để 5 năm tới, các yếu tố này thực sự trở thành động lực tăng trưởng kinh tế. Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trình bày tham luận tại Đại hội Đảng bộ Chính phủ chiều 13/10. Ảnh: Hoàng Phong Theo kế hoạch, Nhà nước sẽ chi 3-4% ngân sách, tương đương 3-4 tỷ USD mỗi năm, để kích hoạt tổng chi xã hội khoảng 10-15 tỷ USD. Mục tiêu là khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đóng góp ít nhất 5% GDP, trong đó khoa học - công nghệ chiếm 1%, đổi mới sáng tạo 2-3% và chuyển đổi số 1-2%. "Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tính toán hiệu quả sử dụng ngân sách và lấy đó làm tiêu chí phân bổ cho các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp", Bộ trưởng nói. Theo ông, Việt Nam cần tập trung làm chủ 11 nhóm công nghệ chiến lược để hình thành các ngành công nghiệp trụ cột, bởi "không làm chủ công nghệ thì không thể giữ vững chủ quyền quốc gia". Đổi mới sáng tạo sẽ tập trung vào doanh nghiệp, song hành cùng sáng tạo của từng người dân, xây dựng quốc gia khởi nghiệp, khuyến khích khám phá và khoan dung với thất bại. "Phải đưa đổi mới sáng tạo trở thành lối sống, phong cách sống của người Việt", ông nhấn mạnh. Bộ Khoa học và Công nghệ cũng định hướng xây dựng quốc gia số toàn diện, gồm chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, lấy công dân số làm trung tâm. Nhiệm kỳ tới, ngành sẽ chuyển từ "quản lý sang tạo động lực; từ phân bổ sang huy động nguồn lực; từ kiểm soát hành chính sang sáng tạo, dẫn dắt và tạo thị trường". Với nghiên cứu, cơ quan quản lý sẽ chuyển từ kiểm soát đầu vào sang đánh giá kết quả; tổ chức nào thương mại hóa được sản phẩm nghiên cứu sẽ được cấp ngân sách nhiều hơn. Bộ cũng định hướng chuyển nghiên cứu cơ bản về các trường đại học, còn nghiên cứu công nghệ về doanh nghiệp. Tổng Bí thư Tô Lâm cùng nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang, Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng tham quan một số sản phẩm quốc phòng bên lề Đại hội. Ảnh: Hoàng Phong Theo Bộ trưởng, nghiên cứu cần tập trung vào các công nghệ chiến lược, công nghệ lõi; chuyển từ "chuyển đổi số sang chuyển đổi AI", từ số hóa quy trình hành chính sang vận hành quốc gia bằng dữ liệu và nền tảng số. Thay vì chỉ đầu tư hạ tầng, phải tập trung vào dữ liệu và năng lực phân tích. Với nghiên cứu ứng dụng, Bộ đề xuất Nhà nước hỗ trợ đầu ra cho sản phẩm chiến lược qua mua sắm công hoặc trích 10-20% quỹ khoa học - công nghệ. Ngoài ra, doanh nghiệp sẽ được cấp "phiếu hỗ trợ đổi mới công nghệ" để thuê nghiên cứu cải tiến quy trình, sản phẩm hoặc thử nghiệm công nghệ mới trong nước. Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, thời công nghệ thông tin là giai đoạn "mỗi xã, mỗi tỉnh một phần mềm", còn thời chuyển đổi số là "một nền tảng số dùng chung toàn quốc". Chính phủ sẽ đặt hàng doanh nghiệp phát triển các nền tảng này để tăng tính đồng bộ và tiết kiệm chi phí. Nhiệm kỳ tới là giai đoạn "chuyển hóa tiềm năng thành tăng trưởng thực chất, đưa kinh tế tăng trên 10%, hướng tới tự chủ chiến lược". "Bộ ba khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực trung tâm của phát triển. Nhưng đây không chỉ là công việc của một bộ, mà là sự nghiệp chung của cả dân tộc. Một người đổi mới thì có một ý tưởng, một trăm triệu người đổi mới thì có cả một tương lai", ông nói. Sơn Hà Góp ý kiến tạo Bạn có thể đặt mọi câu hỏi, vấn đề về Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi số trực tiếp cho Bộ Khoa học và Công nghệ Gửi góp ý