Biến chứng giãn tĩnh mạch thực quản

Giãn tĩnh mạch thực quản là tình trạng các tĩnh mạch dưới niêm của thực quản phình to bất thường, thường do xơ gan nặng làm tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Thạc sĩ, bác sĩ Trần Thường Duy, Đơn vị Nội soi Tiêu hóa, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7, cho biết giãn tĩnh mạch thực quản thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, cho đến khi xảy ra biến chứng vỡ và chảy máu ồ ạt. Chẩn đoán hình ảnh và nội soi đường tiêu hóa trên (thực quản - dạ dày - tá tràng) được sử dụng để phát hiện tình trạng này. Dưới đây là một số biến chứng giãn tĩnh mạch thực quản nguy hiểm có thể xảy ra. Vỡ giãn tĩnh mạch thực quản và xuất huyết tiêu hóa Đây là biến chứng nghiêm trọng và cấp tính nhất. Khi áp lực trong tĩnh mạch tăng cao, mạch máu giãn có thể vỡ, gây chảy máu ồ ạt. Dấu hiệu nhận biết là nôn ra máu (ói máu), đi ngoài phân đen, huyết áp thấp, chóng mặt, ngất xỉu... Nếu người bệnh không được cấp cứu kịp thời, vỡ tĩnh mạch có thể tử vong trong thời gian ngắn, theo bác sĩ Duy. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm thắt tĩnh mạch bằng vòng cao su hoặc tiêm xơ qua nội soi, dùng thuốc co mạch để giảm áp lực tĩnh mạch cửa, đặt bóng chèn hoặc đặt ống thông TIPS (Transjugular Intrahepatic Portosystemic Shunt) trong trường hợp nặng, không đáp ứng điều trị nội soi. Giãn tĩnh mạch thực quản có tỷ lệ tái phát cao. Người bệnh cần được theo dõi để bác sĩ đánh giá, tư vấn biện pháp phòng ngừa tái vỡ như dùng thuốc chẹn beta không chọn lọc, nội soi thắt tĩnh mạch định kỳ... Bác sĩ Duy khám cho người bệnh. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hẹp thực quản Biến chứng có thể xảy ra sau các đợt điều trị giãn tĩnh mạch lặp lại, nhất là tiêm xơ. Quá trình hình thành mô sẹo tại vị trí điều trị làm hẹp lòng thực quản, gây đau, khó nuốt và sụt cân. Đây là biến chứng ít gặp, thường xảy ra lâu dài. Lúc này, bác sĩ có thể chỉ định nong thực quản, chuyển từ tiêm xơ sang thắt vòng cao su để giảm nguy cơ hình thành sẹo. Sốc mất máu Khi vỡ tĩnh mạch thực quản gây mất máu nhiều, người bệnh có thể bị sốc do giảm thể tích. Triệu chứng thường gặp gồm da lạnh, ẩm, nhịp tim nhanh, thở nông, lú lẫn, lơ mơ hoặc hôn mê, suy thận hoặc suy đa cơ quan. Người bệnh ngay lập tức cần được cấp cứu, truyền máu, dịch, thuốc nâng huyết áp và kiểm soát nguồn chảy máu qua nội soi hoặc can thiệp mạch. Suy đa cơ quan Vỡ giãn tĩnh mạch thực quản có thể gây xuất huyết tiêu hóa , làm giảm tưới máu, mất máu cấp khiến người bệnh bị suy đa cơ quan (như gan, thận, phổi, tim... cùng lúc mất chức năng). Nhiễm trùng Thường gặp ở bệnh nhân xơ gan sau xuất huyết tiêu hóa do hệ miễn dịch suy yếu, làm tăng nguy cơ tử vong, nhất là ở người bệnh Child-Pugh C (xơ gan giai đoạn nặng). Suy gan cấp Suy gan cấp hoặc tiến triển thành suy gan mạn giai đoạn cuối là biến chứng nghiêm trọng sau nhiều lần xuất huyết do vỡ tĩnh mạch thực quản. Khi gan mất hoàn toàn chức năng chuyển hóa, đông máu và giải độc, người bệnh cần nằm viện kéo dài và điều trị tích cực với nhiều loại thuốc hỗ trợ chức năng gan cũng như dự phòng biến chứng. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định ghép gan nếu đủ điều kiện. Bệnh não gan Đây là biến chứng liên quan đến tích tụ amoniac và các chất độc khác trong máu do gan mất khả năng giải độc. Khi chảy máu do giãn tĩnh mạch thực quản nhiều, nguy cơ xuất hiện bệnh não gan tăng, do lượng máu trong ruột bị phân hủy và giải phóng thêm amoniac. Triệu chứng gồm lú lẫn, mất phương hướng, run tay, rối loạn hành vi, ngủ gà, hôn mê. Bệnh não gan có thể hồi phục được nhưng nếu tái diễn nhiều lần làm suy giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống và rút ngắn thời gian sống. Theo bác sĩ Duy, những biến chứng này có liên kết chặt chẽ, tạo nên chuỗi tiến triển nặng dần của bệnh gan mạn tính. Phát hiện và điều trị sớm giãn tĩnh mạch thực quản góp phần ngăn ngừa xuất huyết, giảm nguy cơ tử vong và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh xơ gan. Thảo Nhi Độc giả đặt câu hỏi về bệnh tiêu hóa tại đây để bác sĩ giải đáp