Viêm tụy cấp do uống rượu

Kết quả xét nghiệm của anh Kiên tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho thấy men tụy tăng cao, bác sĩ chẩn đoán viêm tụy cấp do uống rượu, mức độ nặng hoại tử kèm suy hô hấp cấp và suy đa tạng. BS.CKI Đinh Tuấn Vinh, khoa Hồi sức tích cực và chống độc (ICU), giải thích viêm tụy hoại tử là thể nặng của viêm tụy cấp, xảy ra khi các men tiêu hóa bị hoạt hóa sớm trong tuyến tụy khiến mô tụy "tự tiêu" và hoại tử. Tình trạng này có thể lan sang mô quanh tụy, mạch máu và mô mỡ, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến nhiễm trùng và suy đa tạng. Đây là biến chứng nguy hiểm, tiên lượng nặng, cần được điều trị tích cực và theo dõi tại ICU. Bác sĩ Vinh đặt nội khí quản, cho Kiên thở máy, phối hợp thuốc an thần, giảm đau và điều chỉnh kháng sinh theo cấy máu để cải thiện suy hô hấp. Những ngày đầu, Kiên bị tràn dịch màng bụng và màng phổi, rối loạn điện giải, nhiễm trùng huyết và suy đa tạng. Bác sĩ phải đặt catheter tĩnh mạch trung tâm, lọc máu liên tục nhằm thải độc và hấp thụ một số chất gây viêm trong máu và cân bằng dịch. Sau hai tuần điều trị, Kiên tỉnh táo, sinh hiệu ổn, tự thở và được xuất viện. Bác sĩ kê toa thuốc duy trì đồng thời khuyên người bệnh không uống rượu để tránh tái phát. Tương tự, ông Quý, 50 tuổi, nhập viện trong tình trạng đau vùng thượng vị (trên rốn) dữ dội, bụng chướng căng sau nhiều ngày uống rượu và tự ý ngưng thuốc điều trị tăng huyết áp, rối loạn lipid máu. Xét nghiệm ban đầu ghi nhận chỉ số triglyceride máu đến 6.193 mg/dl, gấp 41 lần bình thường. Bác sĩ chẩn đoán viêm tụy cấp do rượu kèm tăng triglyceride máu. Kết quả chụp CT cho thấy viêm tụy cấp thể phù nề, sau đó diễn tiến nhanh thành thể hoại tử với dịch tụ quanh tụy và tràn dịch màng phổi . Ông Quý được hồi sức, kiểm soát huyết áp, giảm đau và đặt catheter tĩnh mạch trung tâm. Bác sĩ thay huyết tương để hạ nhanh triglycerid, dùng albumin làm dịch thay thế. Song song đó, người bệnh được lọc máu liên tục (CRRT), truyền insulin, kiểm soát điện giải, nuôi dưỡng tĩnh mạch, giảm tiết dịch tụy và phối hợp kháng sinh phổ rộng nhằm phòng và điều trị nhiễm trùng. Sau gần ba tuần điều trị tích cực, sức khỏe ông Quý ổn định và được xuất viện. Người bệnh được lọc máu liên tục (CRRT) tại giường bệnh ICU. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Viêm tụy cấp được chia thành ba mức độ gồm nhẹ (không suy tạng, không hoại tử), trung bình (suy tạng thoáng qua hoặc có biến chứng tại chỗ) và nặng (suy tạng kéo dài kèm hoại tử mô tụy, có thể nhiễm trùng). BS.CKI Hà Viết Ngọc, khoa Hồi sức tích cực - Chống độc (ICU), Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết sỏi mật, rượu bia và tăng triglyceride là những nguyên nhân hàng đầu gây ra viêm tụy cấp, trong đó rượu bia chiếm khoảng 30%. Rượu làm gan tăng tổng hợp triglyceride, giảm khả năng phân giải mỡ, khiến lượng mỡ trung tính trong máu tăng cao. Uống rượu bia kéo dài khiến gan dễ tổn thương , dẫn đến gan nhiễm mỡ, viêm gan đến xơ gan, làm rối loạn quá trình sản xuất và bài tiết dịch mật. Khi dịch mật mất cân bằng, đặc biệt là tăng bilirubin và cholesterol, các tinh thể kết tụ tạo sỏi trong túi mật hoặc đường mật. Thói quen uống rượu bia cũng thường đi kèm chế độ ăn nhiều chất béo, ít chất xơ, tăng cân hoặc giảm cân thất thường, càng thúc đẩy nguy cơ sỏi mật. Dấu hiệu nhận biết viêm tụy cấp là đau bụng dữ dội lan ra sau lưng, nôn ói. Các bác sĩ khuyến cáo, người có nguy cơ viêm tụy nên hạn chế tối đa hoặc bỏ hẳn rượu bia, tăng cường rau xanh, cá biển, chất xơ đồng thời duy trì cân nặng hợp lý và tập thể dục, chơi thể thao đều đặn hàng tuần. Kiểm tra mỡ máu định kỳ giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tránh viêm tụy cấp, nguy kịch tính mạng. Nhật Thành *Tên người bệnh đã được thay đổi Độc giả đặt câu hỏi về bệnh tiêu hóa tại đây để bác sĩ giải đáp TP Hồ Chí Minh