Sức Khỏe
Tăng cân, tiền tiểu đường vì 'giải sầu' bằng đồ ngọt
📅 30/10/2025👁️ 1 lượt xem⏱️ 11 phút đọc
Bận rộn với lịch học dày đặc, áp lực thi cử liên miên, Lan Anh, 22 tuổi, thường xuyên "giải tỏa" stress bằng những ly trà sữa đầy topping và bánh ngọt ăn vội.
Lan Anh là sinh viên năm cuối ngành Kinh tế tại một trường đại học lớn ở TP HCM, từng tự hào với chế độ ăn lành mạnh. Thế nhưng, lịch học dày đặc từ sáng đến tối, bài tập nhóm và deadline báo cáo dồn dập khiến cô không còn thời gian nấu nướng. Mỗi tối ôn bài khuya, Lan Anh thường đặt một ly trà sữa trân châu đường đen size lớn kèm bánh su kem để "tỉnh táo" và giảm căng thẳng.
"Chỉ cần một ly trà sữa ngọt ngào là tôi quên hết mệt mỏi, cảm giác như được 'sạc pin' ngay lập tức", Lan Anh chia sẻ. Sau vài tháng, cơ thể cô "báo động": tăng cân mất kiểm soát, đầy hơi, khó chịu bụng và mụn viêm liên tục.
"Giờ nhìn lại, tôi thấy mình đã lạm dụng đồ ngọt để chống chọi stress, nhưng nó chỉ mang lại hại nhiều hơn lợi. Tôi cần học cách quản lý thời gian và chọn cách giảm stress lành mạnh hơn", nữ sinh viên nhận ra.
Tương tự, Huy, 25 tuổi, nhân viên thiết kế đồ họa tại Tây Ninh, cũng rơi vào vòng xoáy này. Deadline dự án liên tục, họp ý tưởng kéo dài đến nửa đêm khiến anh bỏ bữa chính, thay bằng bánh donut, bánh mì ngọt hay trà sữa để duy trì năng lượng và giải tỏa căng thẳng.
Huy vốn năng động, tập gym đều đặn, nhưng chỉ sau nửa năm tăng hơn 10 kg, thường xuyên đau đầu, mệt mỏi và tụt đường huyết. Bác sĩ cảnh báo anh có nguy cơ tiền tiểu đường do tiêu thụ quá nhiều đường từ đồ uống, bánh ngọt kết hợp stress kéo dài.
"Tôi nghĩ chỉ ăn tạm để qua cơn đói và stress, nhưng giờ hậu quả rõ rệt. Mỗi lần đau đầu hay chóng mặt, tôi lại hối hận", Huy nói, thêm rằng giờ đây quyết tâm mang bữa ăn lành mạnh và tìm cách thư giãn khác, chứ không thể để công việc "nuốt chửng" sức khỏe.
Trà sữa là thức uống được giới trẻ yêu thích. Ảnh:
Huệ Chip
Cả Lan Anh và Huy đều là những ví dụ cho xu hướng đáng lo ngại khi người trẻ dùng thực phẩm siêu chế biến, giàu đường như một cơ chế đối phó với căng thẳng. Bác sĩ Phan Thái Tân, huấn luyện viên sức khỏe, nhận định thế hệ trẻ ngày nay phải đối mặt với áp lực thành tích, sự bất ổn của thị trường lao động hậu đại dịch, nỗi lo bị trí tuệ nhân tạo thay thế, và chi phí sinh hoạt leo thang không tương xứng với thu nhập. "Gánh nặng tâm lý này càng thêm trầm trọng bởi cảm giác cô đơn trong một thế giới ngày càng phụ thuộc vào công nghệ", ông Tân nhấn mạnh thêm.
Khi bị căng thẳng, cơ thể giải phóng cortisol, và tình trạng này kéo dài sẽ làm tăng cholesterol, đường huyết, huyết áp, vốn là các yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch. Về mặt dinh dưỡng, trà sữa và bánh ngọt là những thực phẩm siêu chế biến, chứa đường tinh luyện, chất béo công nghiệp và phụ gia, trong khi giá trị dinh dưỡng gần như bằng không. Chúng làm đường huyết tăng vọt, kích thích insulin tiết ra quá mức, dẫn đến cảm giác đói nhanh hơn và chu kỳ ăn uống không lành mạnh. Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa
The Lancet
, chế độ ăn nhiều thực phẩm siêu chế biến có liên quan đến nguy cơ mắc hơn 32 loại bệnh khác nhau, bao gồm ung thư, bệnh tim mạch,
tiểu đường
và các vấn đề sức khỏe tâm thần.
Trà sữa, xuất hiện lần đầu tại Việt Nam vào năm 2002, đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa giới trẻ. Theo báo cáo của Momentum Works và qlub, người tiêu dùng Đông Nam Á chi 3,66 tỷ USD mỗi năm cho trà sữa, trong đó thị trường Việt Nam đạt quy mô 8.500 tỷ đồng (khoảng 362 triệu USD). Thạc sĩ dinh dưỡng Trương Nhật Khuê Tường, Đại học Y Dược TP. HCM cho biết, một ly trà sữa 500ml có thể chứa từ 300 đến 500 calo, tương đương một bữa ăn chính như một tô phở. Tuy nhiên, lượng calo này chủ yếu đến từ đường lỏng, không kích hoạt các hormone báo no hiệu quả. "Đây chính là cái bẫy khiến nhiều bạn trẻ vừa uống trà sữa xong vẫn có thể ăn thêm một bữa lớn", ông Tân chỉ ra.
Hơn nữa, vị ngọt đậm kết hợp với chất béo trong trà sữa tạo ra một "công thức vàng" kích thích não bộ sản sinh dopamine, mang lại cảm giác sung sướng tức thì. Não bộ ghi nhớ trải nghiệm này và hình thành một vòng lặp thèm muốn, một dạng "nghiện đường" có cơ chế tương tự như nghiện nicotine. Về lâu dài, thói quen này không chỉ làm lệch chuẩn vị giác tự nhiên mà còn gây mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột. Đường là thức ăn ưa thích của các vi khuẩn có hại, làm giảm số lượng lợi khuẩn, dẫn đến rối loạn tiêu hóa, suy giảm miễn dịch và gia tăng tình trạng viêm mãn tính trong cơ thể.
Các chuyên gia nhìn nhận stress là một phần tất yếu của cuộc sống hiện đại. Điều quan trọng là cần nhận ra bản thân gặp vấn đề và đánh giá tình trạng này ở góc độ tích cực. Mỗi người nên học và tập luyện các kỹ năng ứng phó để giúp tâm lý cân bằng, không căng thẳng mạn tính, nguy cơ cao dẫn đến các bệnh nghiêm trọng khác.
Thay vì ăn qua loa đối phó stress, nên dành thời gian chuẩn bị các bữa ăn đơn giản nhưng giàu dinh dưỡng. Đồng thời, nên tạo thói quen ăn chậm, nhai kỹ để hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn và duy trì cảm giác no lâu. Nếu muốn uống trà sữa mà không ảnh hưởng đến sức khỏe thì nên hạn chế dần số lượng uống trong một tuần. Mỗi lần uống cần giảm lượng đường, sữa và thay đổi thể tích ly, chọn size vừa và nhỏ. Nên chọn mua trà sữa có nguồn gốc uy tín, kiểm định rõ ràng.
Các kỹ năng giảm stress được bác sĩ khuyến cáo là thiền, tập thể dục như chạy bộ, ăn uống lành mạnh, tìm ra các thú vui, gặp gỡ bạn bè, hoạt động thiện nguyện. Trường hợp stress nặng nên khám bác sĩ chuyên khoa tâm thần để được điều trị bằng thuốc và liệu pháp tâm lý hành vi (CBT).
Mỹ Ý
"Chỉ cần một ly trà sữa ngọt ngào là tôi quên hết mệt mỏi, cảm giác như được 'sạc pin' ngay lập tức", Lan Anh chia sẻ. Sau vài tháng, cơ thể cô "báo động": tăng cân mất kiểm soát, đầy hơi, khó chịu bụng và mụn viêm liên tục.
"Giờ nhìn lại, tôi thấy mình đã lạm dụng đồ ngọt để chống chọi stress, nhưng nó chỉ mang lại hại nhiều hơn lợi. Tôi cần học cách quản lý thời gian và chọn cách giảm stress lành mạnh hơn", nữ sinh viên nhận ra.
Tương tự, Huy, 25 tuổi, nhân viên thiết kế đồ họa tại Tây Ninh, cũng rơi vào vòng xoáy này. Deadline dự án liên tục, họp ý tưởng kéo dài đến nửa đêm khiến anh bỏ bữa chính, thay bằng bánh donut, bánh mì ngọt hay trà sữa để duy trì năng lượng và giải tỏa căng thẳng.
Huy vốn năng động, tập gym đều đặn, nhưng chỉ sau nửa năm tăng hơn 10 kg, thường xuyên đau đầu, mệt mỏi và tụt đường huyết. Bác sĩ cảnh báo anh có nguy cơ tiền tiểu đường do tiêu thụ quá nhiều đường từ đồ uống, bánh ngọt kết hợp stress kéo dài.
"Tôi nghĩ chỉ ăn tạm để qua cơn đói và stress, nhưng giờ hậu quả rõ rệt. Mỗi lần đau đầu hay chóng mặt, tôi lại hối hận", Huy nói, thêm rằng giờ đây quyết tâm mang bữa ăn lành mạnh và tìm cách thư giãn khác, chứ không thể để công việc "nuốt chửng" sức khỏe.
Trà sữa là thức uống được giới trẻ yêu thích. Ảnh:
Huệ Chip
Cả Lan Anh và Huy đều là những ví dụ cho xu hướng đáng lo ngại khi người trẻ dùng thực phẩm siêu chế biến, giàu đường như một cơ chế đối phó với căng thẳng. Bác sĩ Phan Thái Tân, huấn luyện viên sức khỏe, nhận định thế hệ trẻ ngày nay phải đối mặt với áp lực thành tích, sự bất ổn của thị trường lao động hậu đại dịch, nỗi lo bị trí tuệ nhân tạo thay thế, và chi phí sinh hoạt leo thang không tương xứng với thu nhập. "Gánh nặng tâm lý này càng thêm trầm trọng bởi cảm giác cô đơn trong một thế giới ngày càng phụ thuộc vào công nghệ", ông Tân nhấn mạnh thêm.
Khi bị căng thẳng, cơ thể giải phóng cortisol, và tình trạng này kéo dài sẽ làm tăng cholesterol, đường huyết, huyết áp, vốn là các yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch. Về mặt dinh dưỡng, trà sữa và bánh ngọt là những thực phẩm siêu chế biến, chứa đường tinh luyện, chất béo công nghiệp và phụ gia, trong khi giá trị dinh dưỡng gần như bằng không. Chúng làm đường huyết tăng vọt, kích thích insulin tiết ra quá mức, dẫn đến cảm giác đói nhanh hơn và chu kỳ ăn uống không lành mạnh. Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa
The Lancet
, chế độ ăn nhiều thực phẩm siêu chế biến có liên quan đến nguy cơ mắc hơn 32 loại bệnh khác nhau, bao gồm ung thư, bệnh tim mạch,
tiểu đường
và các vấn đề sức khỏe tâm thần.
Trà sữa, xuất hiện lần đầu tại Việt Nam vào năm 2002, đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa giới trẻ. Theo báo cáo của Momentum Works và qlub, người tiêu dùng Đông Nam Á chi 3,66 tỷ USD mỗi năm cho trà sữa, trong đó thị trường Việt Nam đạt quy mô 8.500 tỷ đồng (khoảng 362 triệu USD). Thạc sĩ dinh dưỡng Trương Nhật Khuê Tường, Đại học Y Dược TP. HCM cho biết, một ly trà sữa 500ml có thể chứa từ 300 đến 500 calo, tương đương một bữa ăn chính như một tô phở. Tuy nhiên, lượng calo này chủ yếu đến từ đường lỏng, không kích hoạt các hormone báo no hiệu quả. "Đây chính là cái bẫy khiến nhiều bạn trẻ vừa uống trà sữa xong vẫn có thể ăn thêm một bữa lớn", ông Tân chỉ ra.
Hơn nữa, vị ngọt đậm kết hợp với chất béo trong trà sữa tạo ra một "công thức vàng" kích thích não bộ sản sinh dopamine, mang lại cảm giác sung sướng tức thì. Não bộ ghi nhớ trải nghiệm này và hình thành một vòng lặp thèm muốn, một dạng "nghiện đường" có cơ chế tương tự như nghiện nicotine. Về lâu dài, thói quen này không chỉ làm lệch chuẩn vị giác tự nhiên mà còn gây mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột. Đường là thức ăn ưa thích của các vi khuẩn có hại, làm giảm số lượng lợi khuẩn, dẫn đến rối loạn tiêu hóa, suy giảm miễn dịch và gia tăng tình trạng viêm mãn tính trong cơ thể.
Các chuyên gia nhìn nhận stress là một phần tất yếu của cuộc sống hiện đại. Điều quan trọng là cần nhận ra bản thân gặp vấn đề và đánh giá tình trạng này ở góc độ tích cực. Mỗi người nên học và tập luyện các kỹ năng ứng phó để giúp tâm lý cân bằng, không căng thẳng mạn tính, nguy cơ cao dẫn đến các bệnh nghiêm trọng khác.
Thay vì ăn qua loa đối phó stress, nên dành thời gian chuẩn bị các bữa ăn đơn giản nhưng giàu dinh dưỡng. Đồng thời, nên tạo thói quen ăn chậm, nhai kỹ để hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn và duy trì cảm giác no lâu. Nếu muốn uống trà sữa mà không ảnh hưởng đến sức khỏe thì nên hạn chế dần số lượng uống trong một tuần. Mỗi lần uống cần giảm lượng đường, sữa và thay đổi thể tích ly, chọn size vừa và nhỏ. Nên chọn mua trà sữa có nguồn gốc uy tín, kiểm định rõ ràng.
Các kỹ năng giảm stress được bác sĩ khuyến cáo là thiền, tập thể dục như chạy bộ, ăn uống lành mạnh, tìm ra các thú vui, gặp gỡ bạn bè, hoạt động thiện nguyện. Trường hợp stress nặng nên khám bác sĩ chuyên khoa tâm thần để được điều trị bằng thuốc và liệu pháp tâm lý hành vi (CBT).
Mỹ Ý
