Sức ép khiến Hàn Quốc phản ứng quyết liệt vụ nam sinh chết vì tra tấn ở Campuchia

Vụ án sinh viên 22 tuổi họ Park, quê Bắc Gyeongsang, bị dụ sang Campuchia, bắt cóc tống tiền và tra tấn đến chết đã xảy ra hai tháng trước. Tuy nhiên, những động thái từ giới chức Hàn Quốc đối với vụ án lẫn trong trao đổi với Campuchia trở nên quyết liệt chỉ vài ngày gần đây. Chuỗi động thái mạnh mẽ bắt đầu vào ngày 10/10 với việc Ngoại trưởng Hàn Quốc Cho Hyun triệu Đại sứ Campuchia Khuon Phon Rattanak để bày tỏ lo ngại về tình trạng lừa đảo việc làm và giam giữ công dân Hàn Quốc ở Campuchia. Một ngày sau, Tổng thống Lee Jae-myung yêu cầu chính phủ "dốc toàn bộ nguồn lực ngoại giao để bảo vệ công dân khỏi tội phạm tại Campuchia". Đến ngày 14/10, Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc thông báo sẽ xem xét nâng mức cảnh báo đi lại dành cho công dân đối với những khu vực có nhiều tội phạm tại Campuchia. Đoàn công tác liên ngành gồm thứ trưởng ngoại giao, đại diện Cơ quan Cảnh sát Quốc gia (KNPA) và Cơ quan Tình báo Quốc gia (NIS) được cử đến Campuchia trong hôm sau. Ngoại trưởng Hàn Quốc Cho Hyun trả lời chất vấn trước quốc hội ngày 13/10 về bảo hộ công dân tại Campuchia. Ảnh: Chosun Seoul hành động quyết liệt hơn sau khi truyền thông địa phương gia tăng chỉ trích rằng chính quyền tân Tổng thống Lee, nhậm chức ngày 4/6, "phản ứng thụ động" trong vụ án của nam sinh Park và tình trạng công dân Hàn Quốc bị tội phạm lừa đảo nhắm mục tiêu. Thi thể của Park được tìm thấy ở vùng núi Bokor thuộc tỉnh Kampot của Campuchia ngày 8/8. Truyền thông Hàn Quốc đưa tin về sự việc khoảng 6 ngày sau, nhưng Bộ Ngoại giao nước này khi đó tuyên bố "nội dung báo chí khác với sự thật" và không chỉ rõ nội dung nào sai lệch. Thông cáo nói thêm rằng "vì tôn trọng gia đình nạn nhân, không thể công bố chi tiết" và đề nghị truyền thông thận trọng. Thi thể Park được lưu giữ tại một ngôi chùa ở Phnom Penh suốt hai tháng qua, các chuyên gia pháp y Hàn Quốc chưa thể tiếp cận làm khám nghiệm lại. Giới chức Hàn Quốc và gia đình nạn nhân chỉ nhận được kết quả sơ bộ từ nước bạn rằng nguyên nhân tử vong là "ngừng tim do bị tra tấn". Một quan chức ngoại giao thừa nhận quá trình đàm phán tiến triển rất chậm, dù Seoul đang là đối tác lớn của Phnom Penh với viện trợ phát triển chính thức (ODA) hơn 400 tỷ won (hơn 280 triệu USD) chỉ trong năm nay. Vị trí Đại sứ Hàn Quốc tại Campuchia, người chịu trách nhiệm trực tiếp về bảo hộ công dân, bị bỏ trống suốt ba tháng. Mức độ phản ứng của Bộ Ngoại giao thay đổi sau khi nghị sĩ Park Chan-dae, cựu trưởng đoàn nghị sĩ đảng Dân chủ, can thiệp. Gia đình Park nhiều lần kêu cứu trong vô vọng trước khi tìm đến nghị sĩ này. Sau yêu cầu của nghị sĩ đảng Dân chủ, chính phủ bắt đầu thảo luận phương án đưa thêm cảnh sát đến Campuchia hỗ trợ công dân. Nghị sĩ đảng Dân chủ Park Chan-dae tham dự phiên chất vấn Ngoại trưởng ngày 13/10. Ảnh: Chosun Đây không phải lần đầu Bộ Ngoại giao Hàn Quốc bị chỉ trích trong vấn đề bảo hộ công dân bị tội phạm ở Campuchia bắt cóc và trục lợi. Năm ngoái, một người đàn ông Hàn bị giam trong trung tâm lừa đảo ở Campuchia đã cầu cứu đại sứ quán nhưng được nhân viên trả lời: "Xin dùng Google để dịch thông tin và báo lại cho cảnh sát địa phương". Người này quyết định tự trốn thoát, đến đại sứ quán cầu cứu lần nữa thì được yêu cầu "chờ đến giờ làm việc hãy quay lại". Sau làn sóng phẫn nộ, Bộ Ngoại giao thừa nhận xử lý ban đầu chưa phù hợp. Chính sách hướng dẫn công dân Hàn Quốc tự trình báo khi bị bắt cóc tại Campuchia cũng gây tranh cãi. Theo khuyến cáo của Bộ Ngoại giao Hàn Quốc, nạn nhân cần tự gửi vị trí, ảnh tòa nhà, hộ chiếu và video cầu cứu qua Telegram hoặc các ứng dụng nhắn tin khác. Hướng dẫn này vấp phải chỉ trích từ dư luận, cho rằng chúng bất khả thi đối với những người thật sự bị giam giữ trong trung tâm lừa đảo. Bộ Ngoại giao Hàn Quốc sau đó giải thích rằng "nhiều trường hợp khi cảnh sát đến thì nạn nhân lại phủ nhận bị giam giữ". Hộ chiếu "vô chủ" từ nhiều nước được tìm thấy trong thùng rác tại Campuchia hồi tháng 6. Ảnh: Chosun Giữa lúc các vụ bắt cóc người Hàn được đưa tin dồn dập, quảng cáo tuyển dụng "việc nhẹ lương cao" ở Campuchia vẫn xuất hiện dày đặc trên mạng xã hội Hàn Quốc. Trên một diễn đàn trực tuyến, quảng cáo đăng ngày 13/10 rao tuyển nhân viên bán hàng qua điện thoại tại Sihanoukville với mức lương "15-30 triệu won/tháng, có người đạt 45 triệu won". Bài đăng khẳng định "không có chuyện bạo lực hay giam giữ" và "là công ty an toàn nhất Campuchia". Một tin tuyển dụng khác trên ứng dụng Karrot rao: "Cần người giao tài liệu sang Campuchia, mỗi nhiệm vụ 400.000 won, bao vé máy bay khứ hồi". 6 người đã đăng ký. Quảng cáo sau đó bị xóa, đại diện Karrot nói "hệ thống đã gỡ bỏ chỉ sau 12 phút và hiện cấm hoàn toàn đăng tuyển việc làm nước ngoài." Các đại diện cộng đồng người Hàn Quốc tại Campuchia cảnh báo quảng cáo việc làm dành cho người Hàn Quốc gần như toàn là lừa đảo. "Các bài đăng kiểu giao tài liệu, đi cùng chuyến du lịch sẽ được trả tiền là cạm bẫy. Phần lớn nạn nhân là người trẻ, nghĩ rằng sẽ không sao và rồi bị giam giữ, đánh đập", Chủ tịch Hiệp hội người Hàn tại Campuchia Chung Myung-kyu cho biết. Theo thống kê của chính phủ Hàn Quốc, số vụ công dân nước này bị bắt cóc hoặc giam giữ tại Campuchia tăng từ trung bình 10-20 vụ mỗi năm lên 220 vụ năm ngoái và 330 vụ trong 8 tháng đầu năm nay. Dù vậy, Bộ Ngoại giao chỉ ban hành cảnh báo đặc biệt trong tháng 10, sau khi vụ án của Park gây rúng động dư luận. Trong phiên điều trần quốc hội ngày 13/10, Ngoại trưởng Cho Hyun công khai xin lỗi người dân vì "những sự việc đáng tiếc ở Campuchia". Ông thừa nhận chỉ nhận thức rõ tính nghiêm trọng của tình hình vào tuần trước và rằng "đại sứ quán cũng không nắm được tình hình địa phương trong thời gian dài". Thanh Danh (Theo Chosun, Korean Times, Guardian )