Sức Khỏe
Nhận biết sớm những bệnh truyền nhiễm mùa lạnh
📅 7/11/2025👁️ 2 lượt xem⏱️ 12 phút đọc
Các bệnh truyền nhiễm cúm, sốt xuất huyết, RSV... thường có xu hướng bùng phát vào mùa mưa, lạnh, cần nhận biết sớm để điều trị kịp thời và đúng cách.
BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết thời tiết lạnh hay mưa bão tạo điều kiện cho virus, vi khuẩn, muỗi phát triển. Trong bối cảnh thời tiết này, hệ miễn dịch của cơ thể thường suy giảm nên dễ bị lây nhiễm các bệnh theo mùa. Bộ Y tế ghi nhận trong tháng 10 gia tăng số ca đồng nhiễm nhiều bệnh như sốt phát ban nghi sởi, sốt xuất huyết, tay chân miệng... Do đó, nhận biết sớm triệu chứng các bệnh này giúp mọi người điều trị và phòng ngừa đúng cách.
Bệnh do virus hợp bào hô hấp RSV
Virus hợp bào hô hấp RSV lây qua đường hô hấp, có tốc độ lây lan mạnh gấp 4 lần cúm mùa. Đây là nguyên nhân chính gây viêm tiểu phế quản, viêm phổi ở trẻ dưới một tuổi và người cao tuổi.
Triệu chứng nhiễm bệnh trong 1-2 ngày đầu tương tự cảm lạnh, gồm nghẹt mũi, ho nhiều, khó thở, nôn sau ho, sốt nhẹ... Trẻ nhỏ nhiễm RSV bú kém, ngủ không ngon, quấy khóc. Do đó, dù bệnh nhân đáp ứng thuốc hạ sốt, vẫn nên đi khám để xác định đúng nguyên nhân. Đồng thời, cần theo dõi các dấu hiệu trở nặng như ngủ li bì, mệt lả, da lạnh, sốt cao, môi tím; thở nhanh, rút lõm lồng ngực, khò khè, môi tím, bỏ bú ở trẻ nhỏ... để kịp thời nhập viện điều trị.
Cúm
Khác với cảm lạnh, người mắc cúmthường đột ngột sốt cao 39-40 độ C, có thể kèm rét run, ho khan hoặc có đờm, đau bụng, nôn, tiêu chảy, chảy nước mũi trong, hắt hơi, đau rát họng, đau mỏi toàn thân, nhức đầu, buồn nôn. Các triệu chứng bệnh có thể khỏi sau 2-7 ngày.
Cúm có thể trở nặng khi không được chăm sóc đúng cách. Các dấu hiệu gồm khó thở, đau tức ngực, tím tái, sốt cao không hạ. Lúc này, bệnh nhân cần đến bệnh viện càng sớm càng tốt, không tiếp tục tự điều trị hoặc tự uống thuốc kháng sinh, kháng virus.
Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai trong tháng 10 ghi nhận nhiều trẻ bị viêm tiểu phế quản, viêm phổi... nặng phải nhập viện điều trị. Ảnh:
BVCC
Sốt phát ban
Sốt phát ban là tình trạng sốt kèm hiện tượng nổi ban trên da. Các loại ban thường gặp bao gồm: dát, sẩn, nốt, mụn nước, bóng nước hoặc mụn mủ. Ở trẻ sơ sinh, sốt kèm phát ban thường do gồm tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, thủy đậu, Herpes, sởi, Rubella và nhiều loại virus khác gây ra.
Trong đó, cần chú ý sốt phát ban do sởi. Lý do, sởi rất dễ lây nhiễm, trẻ nhỏ và người miễn dịch yếu dễ mắc, gây biến chứng nặng như viêm thanh quản, viêm phổi, viêm não, viêm màng não, viêm loét giác mạc,tiêu chảy cấp.
Dấu hiệu nhận biết sốt phát ban dạng sởi là sốt nhẹ và vừa trong 3-4 ngày đầu, kèm chảy nước mắt nước mũi, mắt có gỉ kèm nhèm, sưng nề mi mắt, ho, hắt hơi, chảy nước mũi... Từ ngày bệnh thứ 4-6, ban bắt đầu mọc theo thứ tự từ sau tai, lan ra mắt, xuống ngực, đến lưng và chân, kèm sốt cao, cơ thể mệt mỏi.
Covid-19
Covid-19 hiện là bệnh lưu hành thường niên, chủng virus liên tục đổi mới. Hầu hết người mắc Covid-19 bị ho khan hoặc ho có đờm, đau họng, nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi, sốt hoặc ớn lạnh, mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn và nôn, tiêu chảy, rối loạn giấc ngủ và bồn chồn. Thời tiết giao mùa, chuyển lạnh là "cơ hội" để virus gây bệnh Covid-19 phát triển.
Sốt xuất huyết
Bệnh sốt xuất huyết tăng mạnh vào tháng 6-11, hiện là cao điểm của bệnh với số ca nhiễm liên tục tăng ở nhiều địa phương. Bệnh đặc trưng bằng những cơn sốt cao liên tục 39-40 độ C trong 3 ngày đầu, kèm đau đầu, chán ăn, buồn nôn, đau cơ, khớp, nhức hai hốc mắt, có thể có chấm xuất huyết trên da, chảy máu chân răng, chảy máu mũi. Đến ngày thứ 4-7, người bệnh nhân thường hết sốt hoặc hạ sốt, tuy nhiên đây là giai đoạn nguy hiểm, dễ rơi vào sốc sốt xuất huyết.
Trẻ tiêm kháng thể đơn dòng phòng viêm phổi, viêm tiểu phế quản do virus RSV tại Phòng khám Dinh dưỡng - Y học Vận động Nutrihome. Ảnh:
Nhã Uyên
Cách phòng bệnh
Mỗi bệnh có triệu chứng đặc trưng, song không phải lúc nào các dấu hiệu này cũng rõ ràng, dễ khiến người bệnh nhầm lẫn giữa các bệnh, dẫn đến điều trị sai cách. Vì vậy, bác sĩ Chính khuyến cáo mọi người cần đi khám để xác định đúng nguyên nhân và có hướng xử lý phù hợp.
Cách tốt nhất để đảm bảo sức khỏe là phòng bệnh từ sớm, đặc biệt trong bối cảnh có nhiều mầm bệnh truyền nhiễm đồng thời phát triển mạnh. Mỗi người cần chủ động phòng bệnh bằng cách ăn uống đủ chất, hạn chế tắm đêm, ngủ màn kể cả ban ngày, mặc quần áo dài tay, giữ vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, phát quang bụi rậm. Người lớn, trẻ nhỏ có thể tiêm vaccine để phòng ngừa chủ động và hiệu quả.
Đối với bệnh do RSV, phụ nữ mang thai tuần 24-36 có thể tiêm một mũi vaccine RSV của Pfizer, giúp truyền kháng thể bảo vệ trẻ trong 6 tháng đầu đời. Vaccine cũng có thể tiêm cho người từ 60 tuổi trở lên. Trẻ từ 1 ngày tuổi đến 24 tháng tuổi có thể tiêm
kháng thể đơn dòng
RSV Nirsevimab của Sanofi để tạo miễn dịch chủ động, bảo vệ liên tục 5-6 tháng.
Với bệnh cúm, có 4 loại vaccine dành cho trẻ từ 6 tháng tuổi đến người lớn. Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi, nếu chưa từng tiêm, cần tiêm hai mũi cách nhau một tháng. Từ 9 tuổi trở lên chỉ cần tiêm một mũi và nhắc lại hàng năm. Phụ nữ mang thai có thể tiêm bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ, tốt nhất từ tam cá nguyệt thứ hai.
Vaccine sốt xuất huyết
được tiêm cho trẻ từ 4 tuổi và người lớn, gồm hai mũi cách nhau ba tháng. Phụ nữ nên hoàn thành lịch tiêm trước khi mang thai, tốt nhất ba tháng, tối thiểu một tháng. Tiêm đủ hai mũi vaccine giúp giảm hơn 80% nguy cơ mắc và hơn 90% nguy cơ nhập viện.
Vaccine phòng sởi có loại đơn và phối hợp với thủy đậu, quai bị, rubella. Tiêm đầy đủ giúp phòng bệnh hiệu quả lên đến 98%.
Diệu Thuần
20h ngày 7/11, Hệ thống Tiêm chủng VNVC tổ chức chương trình tư vấn trực tuyến "Tiêm vaccine phòng các bệnh hô hấp nguy hiểm mùa lạnh". Chương trình có sự tham gia của các chuyên gia:
BS Phạm Đình Đông và ThS.BS Nguyễn Văn Quảng, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC
ThS.BSNT Lê Thị Lan Anh, Phó Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội
Chương trình phát sóng trên các kênh truyền thông của
VnExpress
, VNVC, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, phòng khám dinh dưỡng Nutrihome. Độc giả đặt câu hỏi
tại đây
.
Bệnh do virus hợp bào hô hấp RSV
Virus hợp bào hô hấp RSV lây qua đường hô hấp, có tốc độ lây lan mạnh gấp 4 lần cúm mùa. Đây là nguyên nhân chính gây viêm tiểu phế quản, viêm phổi ở trẻ dưới một tuổi và người cao tuổi.
Triệu chứng nhiễm bệnh trong 1-2 ngày đầu tương tự cảm lạnh, gồm nghẹt mũi, ho nhiều, khó thở, nôn sau ho, sốt nhẹ... Trẻ nhỏ nhiễm RSV bú kém, ngủ không ngon, quấy khóc. Do đó, dù bệnh nhân đáp ứng thuốc hạ sốt, vẫn nên đi khám để xác định đúng nguyên nhân. Đồng thời, cần theo dõi các dấu hiệu trở nặng như ngủ li bì, mệt lả, da lạnh, sốt cao, môi tím; thở nhanh, rút lõm lồng ngực, khò khè, môi tím, bỏ bú ở trẻ nhỏ... để kịp thời nhập viện điều trị.
Cúm
Khác với cảm lạnh, người mắc cúmthường đột ngột sốt cao 39-40 độ C, có thể kèm rét run, ho khan hoặc có đờm, đau bụng, nôn, tiêu chảy, chảy nước mũi trong, hắt hơi, đau rát họng, đau mỏi toàn thân, nhức đầu, buồn nôn. Các triệu chứng bệnh có thể khỏi sau 2-7 ngày.
Cúm có thể trở nặng khi không được chăm sóc đúng cách. Các dấu hiệu gồm khó thở, đau tức ngực, tím tái, sốt cao không hạ. Lúc này, bệnh nhân cần đến bệnh viện càng sớm càng tốt, không tiếp tục tự điều trị hoặc tự uống thuốc kháng sinh, kháng virus.
Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai trong tháng 10 ghi nhận nhiều trẻ bị viêm tiểu phế quản, viêm phổi... nặng phải nhập viện điều trị. Ảnh:
BVCC
Sốt phát ban
Sốt phát ban là tình trạng sốt kèm hiện tượng nổi ban trên da. Các loại ban thường gặp bao gồm: dát, sẩn, nốt, mụn nước, bóng nước hoặc mụn mủ. Ở trẻ sơ sinh, sốt kèm phát ban thường do gồm tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, thủy đậu, Herpes, sởi, Rubella và nhiều loại virus khác gây ra.
Trong đó, cần chú ý sốt phát ban do sởi. Lý do, sởi rất dễ lây nhiễm, trẻ nhỏ và người miễn dịch yếu dễ mắc, gây biến chứng nặng như viêm thanh quản, viêm phổi, viêm não, viêm màng não, viêm loét giác mạc,tiêu chảy cấp.
Dấu hiệu nhận biết sốt phát ban dạng sởi là sốt nhẹ và vừa trong 3-4 ngày đầu, kèm chảy nước mắt nước mũi, mắt có gỉ kèm nhèm, sưng nề mi mắt, ho, hắt hơi, chảy nước mũi... Từ ngày bệnh thứ 4-6, ban bắt đầu mọc theo thứ tự từ sau tai, lan ra mắt, xuống ngực, đến lưng và chân, kèm sốt cao, cơ thể mệt mỏi.
Covid-19
Covid-19 hiện là bệnh lưu hành thường niên, chủng virus liên tục đổi mới. Hầu hết người mắc Covid-19 bị ho khan hoặc ho có đờm, đau họng, nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi, sốt hoặc ớn lạnh, mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn và nôn, tiêu chảy, rối loạn giấc ngủ và bồn chồn. Thời tiết giao mùa, chuyển lạnh là "cơ hội" để virus gây bệnh Covid-19 phát triển.
Sốt xuất huyết
Bệnh sốt xuất huyết tăng mạnh vào tháng 6-11, hiện là cao điểm của bệnh với số ca nhiễm liên tục tăng ở nhiều địa phương. Bệnh đặc trưng bằng những cơn sốt cao liên tục 39-40 độ C trong 3 ngày đầu, kèm đau đầu, chán ăn, buồn nôn, đau cơ, khớp, nhức hai hốc mắt, có thể có chấm xuất huyết trên da, chảy máu chân răng, chảy máu mũi. Đến ngày thứ 4-7, người bệnh nhân thường hết sốt hoặc hạ sốt, tuy nhiên đây là giai đoạn nguy hiểm, dễ rơi vào sốc sốt xuất huyết.
Trẻ tiêm kháng thể đơn dòng phòng viêm phổi, viêm tiểu phế quản do virus RSV tại Phòng khám Dinh dưỡng - Y học Vận động Nutrihome. Ảnh:
Nhã Uyên
Cách phòng bệnh
Mỗi bệnh có triệu chứng đặc trưng, song không phải lúc nào các dấu hiệu này cũng rõ ràng, dễ khiến người bệnh nhầm lẫn giữa các bệnh, dẫn đến điều trị sai cách. Vì vậy, bác sĩ Chính khuyến cáo mọi người cần đi khám để xác định đúng nguyên nhân và có hướng xử lý phù hợp.
Cách tốt nhất để đảm bảo sức khỏe là phòng bệnh từ sớm, đặc biệt trong bối cảnh có nhiều mầm bệnh truyền nhiễm đồng thời phát triển mạnh. Mỗi người cần chủ động phòng bệnh bằng cách ăn uống đủ chất, hạn chế tắm đêm, ngủ màn kể cả ban ngày, mặc quần áo dài tay, giữ vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, phát quang bụi rậm. Người lớn, trẻ nhỏ có thể tiêm vaccine để phòng ngừa chủ động và hiệu quả.
Đối với bệnh do RSV, phụ nữ mang thai tuần 24-36 có thể tiêm một mũi vaccine RSV của Pfizer, giúp truyền kháng thể bảo vệ trẻ trong 6 tháng đầu đời. Vaccine cũng có thể tiêm cho người từ 60 tuổi trở lên. Trẻ từ 1 ngày tuổi đến 24 tháng tuổi có thể tiêm
kháng thể đơn dòng
RSV Nirsevimab của Sanofi để tạo miễn dịch chủ động, bảo vệ liên tục 5-6 tháng.
Với bệnh cúm, có 4 loại vaccine dành cho trẻ từ 6 tháng tuổi đến người lớn. Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi, nếu chưa từng tiêm, cần tiêm hai mũi cách nhau một tháng. Từ 9 tuổi trở lên chỉ cần tiêm một mũi và nhắc lại hàng năm. Phụ nữ mang thai có thể tiêm bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ, tốt nhất từ tam cá nguyệt thứ hai.
Vaccine sốt xuất huyết
được tiêm cho trẻ từ 4 tuổi và người lớn, gồm hai mũi cách nhau ba tháng. Phụ nữ nên hoàn thành lịch tiêm trước khi mang thai, tốt nhất ba tháng, tối thiểu một tháng. Tiêm đủ hai mũi vaccine giúp giảm hơn 80% nguy cơ mắc và hơn 90% nguy cơ nhập viện.
Vaccine phòng sởi có loại đơn và phối hợp với thủy đậu, quai bị, rubella. Tiêm đầy đủ giúp phòng bệnh hiệu quả lên đến 98%.
Diệu Thuần
20h ngày 7/11, Hệ thống Tiêm chủng VNVC tổ chức chương trình tư vấn trực tuyến "Tiêm vaccine phòng các bệnh hô hấp nguy hiểm mùa lạnh". Chương trình có sự tham gia của các chuyên gia:
BS Phạm Đình Đông và ThS.BS Nguyễn Văn Quảng, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC
ThS.BSNT Lê Thị Lan Anh, Phó Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội
Chương trình phát sóng trên các kênh truyền thông của
VnExpress
, VNVC, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, phòng khám dinh dưỡng Nutrihome. Độc giả đặt câu hỏi
tại đây
.
