Mẫu tên lửa giúp Nga lấp khoảng trống vũ khí tiến công chính xác

Video đăng trên mạng xã hội X tuần trước cho thấy vật thể bay về hướng Dnipro, thủ phủ tỉnh Dnipropetrovsk do Ukraine kiểm soát, trước khi tiếng nổ lớn và cột khói cao bốc lên từ thành phố. Giới chuyên gia quân sự vật thể này là tên lửa đối đất dẫn đường Grom-E1, thường được mô tả là vũ khí lai giữa tên lửa chiến thuật và bom lượn. Grom được Tập đoàn Tên lửa Chiến thuật (KTRV) của Nga phát triển dựa trên nền tảng tên lửa hành trình chiến thuật Kh-38M, bổ sung cánh nâng gấp gọn dưới thân và điều chỉnh một số chi tiết trong thiết kế. Đòn tập kích phơi bày lỗ hổng phòng không Ukraine Vật thể nghi là tên lửa Grom-E1 bay về hướng mục tiêu tại thành phố Dnipro hôm 9/10. Video: X/VolgaLad Trước khi dòng Grom-E1/2 tham chiến, Nga chủ yếu sử dụng bom lượn gắn Mô-đun Dẫn đường và Cánh nâng Hợp nhất (UMPK) có tầm bay 80-90 km và máy bay không người lái (UAV) tự sát Geran-2, có khả năng bay xa 1.000-2.500 km và mang được đầu đạn nặng 50-90 kg. "Điều này khiến quân đội Nga gặp khoảng trống về năng lực tấn công chính xác trong chiến dịch đặc biệt ở Ukraine, khi chưa triển khai vũ khí đạt tầm bay xa hơn bom UMPK và mang đầu đạn mạnh hơn Geran-2. Sự xuất hiện của dòng Grom-E1/E2 đã khắc phục tình trạng đó", Vijainder Thakur, nhà phân tích quân sự và cựu sĩ quan không quân Ấn Độ, nhận xét. Biến thể Grom-E1 là tên lửa dẫn đường phóng từ máy bay, có chiều dài 4,2 m, đường kính 0,3 m và sải cánh 2,1 m, nặng gần 600 kg, mang đầu đạn nổ mạnh nặng 315 kg. Tên lửa được lắp tầng đẩy sơ tốc và động cơ nhiên liệu rắn, đạt tầm bay tối đa 120 km. Phiên bản Grom-E2 ứng dụng thiết kế thân bom dẫn đường KAB-500OD, loại bỏ động cơ để tăng lượng thuốc nổ mang theo. Tính năng này biến nó thành bom lượn và mang được hai đầu nổ với tổng khối lượng 450 kg, nhưng tầm bay giảm xuống còn khoảng 65 km. Mô hình tên lửa Grom-E1 treo dưới cánh tiêm kích MiG-35 tại triển lãm hàng không tại Moskva, Nga, hồi năm 2015. Ảnh: KTRV Grom-E1/E2 có thể tiếp cận mục tiêu từ những hướng khác nhau để gây khó khăn cho phòng không đối phương, thay vì bay thẳng theo hướng phóng như một số loại tên lửa chiến thuật thông thường. Trong điều kiện tối ưu, Grom-E1 có thể duy trì tốc độ gần 1.100 km/h và cơ động với lực quá tải gấp 4 lần trọng lực. Tên lửa Grom-E1 trang bị hệ thống dẫn đường quán tính và định vị vệ tinh GLONASS. Phương thức này cho phép tấn công mục tiêu cố định với độ chính xác cao và không đòi hỏi máy bay tiến sâu vào vùng phòng không nguy hiểm, nhưng không thể tập kích vật thể di động và có nguy cơ bị sai lệch nếu đối phương gây nhiễu được tín hiệu định vị vệ tinh. Những bằng chứng đầu tiên cho thấy Nga sử dụng tên lửa Grom-E1 ở chiến trường Ukraine xuất hiện từ tháng 3/2023. Thống kê của tờ Telegraph hồi tháng 10/2024 cho thấy Grom-E1 thường xuất hiện trong các đòn đánh nhằm vào thành trì Mirnograd ở tỉnh Donetsk, các khu vực do Ukraine kiểm soát ở tỉnh Kherson và thành phố Kharkov, thủ phủ của tỉnh cùng tên. "Grom-E1 được dành cho những mục tiêu kiên cố hoặc có giá trị chiến lược cao ở trong đô thị", Thakur nêu quan điểm. Chuyên gia Ấn Độ cũng chỉ ra rằng thành phố Dnipro nằm cách tiền tuyến khoảng 120 km. Điều này đồng nghĩa chiến đấu cơ Nga đã bay sát tiền tuyến, thậm chí vào không phận do Ukraine kiểm soát để phóng tên lửa Grom-E1 mà không bị ngăn cản. "Máy bay Nga chỉ làm được điều này trong trường hợp các hệ thống phòng không tầm trung và tầm ngắn của Ukraine không được triển khai tại tiền tuyến hoặc đã bị áp chế", Thakur nhận định. Mô hình tên lửa Grom-E1 trưng bày ở triển lãm hàng không tại Moskva, Nga, hồi năm 2015. Ảnh: Rosoboronexport Truyền thông Nga trước đó thừa nhận không quân nước này chủ yếu dùng bom lượn để tập kích mục tiêu gần tiền tuyến, vì Ukraine sở hữu lưới phòng không dày đặc với nòng cốt là tổ hợp Patriot do Mỹ viện trợ. Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi sau khi nhiều hệ thống Patriot và S-300 ở tiền tuyến bị Nga phá hủy. Phần lớn lá chắn Patriot đã được điều chuyển về bảo vệ thủ đô Kiev và các hạ tầng quan trọng khác, tạo điều kiện để lực lượng Nga có nhiều không gian tác chiến hơn. Ukraine cũng sở hữu nhiều hệ thống phòng không tầm trung như NASAMS, IRIS-T và Buk-M1, song phải dùng tiết kiệm do kho dự trữ tên lửa ngày càng cạn kiệt. Hàng loạt tổ hợp cũng bị Nga tập kích, khiến lưới phòng không Ukraine càng bị kéo giãn. "Các cuộc tập kích quy mô lớn từ Nga khiến Ukraine tiêu hao tên lửa đánh chặn quý giá và các loại đạn khác với tốc độ nhanh hơn mức phương Tây có thể viện trợ", cây viết Christopher Miller của tờ Financial Times cho biết. Xe phóng thuộc tổ hợp Patriot tại địa điểm không tiết lộ ở Ukraine hồi tháng 8/2024. Ảnh: Reuters Các nước châu Âu đang bắt đầu mua vũ khí Mỹ để chuyển giao cho Ukraine, sau khi đạt được thỏa thuận với Tổng thống Donald Trump hồi tháng 8. Andriy Yermak, Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine, ca ngợi thỏa thuận cung cấp vũ khí gián tiếp này là "bước đột phá". Tổng thống Volodymyr Zelensky tiết lộ các đối tác châu Âu đã mua lượng vũ khí trị giá khoảng hai tỷ USD trong tháng 8, trong đó có những hệ thống phòng không. Mục tiêu của Kiev là tiếp nhận ít nhất một tỷ USD khí tài mỗi tháng. Dù vậy, sự bổ sung này sẽ cần thời gian và lưới phòng không Ukraine vẫn tồn tại nhiều lỗ hổng để không quân Nga khai thác. "Sự suy yếu trong năng lực phòng không Ukraine đã tạo điều kiện để Nga sử dụng những vũ khí như Grom-E1 và vươn tới các mục tiêu nằm cách xa tiều tuyến", Thakur lưu ý. Phạm Giang (Theo Eurasian Times, Financial Tímes )