Công chức Mỹ tìm cách làm thêm khi biên chế bấp bênh

Công chức liên bang Mỹ vốn là vị trí ổn định, nhưng công việc này giờ lại mang đến cảm giác trái ngược hoàn toàn. Sau khi trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1, Tổng thống Donald Trump đã triển khai nỗ lực tinh gọn bộ máy, đặt mục tiêu giảm số lượng công chức từ 2,4 triệu xuống còn 2,1 triệu người vào cuối năm nay. Điều này đã châm ngòi cho chiến dịch cắt giảm nhân sự ồ ạt và đầy ồn ào của Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE) do tỷ phú Elon Musk lãnh đạo. Tình hình vừa tạm lắng xuống sau khi Musk rời chính quyền thì chính phủ Mỹ phải đóng cửa từ ngày 1/10 do quốc hội không thông qua được dự luật ngân sách. Trong thời gian chính phủ đóng cửa, khoảng 700.000 công chức phải nghỉ việc tạm thời. Những vị trí thiết yếu vẫn tiếp tục làm việc, nhưng phải chờ chính phủ mở cửa mới có thể nhận lương. Nhà Trắng cũng tận dụng cơ hội này để thúc đẩy nỗ lực cắt giảm biên chế quy mô lớn, khiến nhiều công chức thêm bất an, không biết mình có thuộc diện sa thải vĩnh viễn hay không. Với nhiều công chức Mỹ, tiền lương là nguồn thu nhập chính trong gia đình. Để duy trì cuộc sống, họ đã phải tìm việc làm thêm trong thời gian rảnh để trang trải chi phí hoặc đề phòng bất trắc. Trên nền tảng chăm sóc thú cưng Rover, một người dùng ở Washington viết trên hồ sơ cá nhân rằng cô đang bị cho nghỉ việc tạm thời, và có thể "giúp khách hàng chăm sóc thú cưng trong thời gian chính phủ đóng cửa". Một nhân viên liên bang khi được truyền thông phỏng vấn đã đề nghị gọi lại sau, vì cô đang bận lái xe cho Lyft, ứng dụng gọi xe phổ biến ở Mỹ. Trong khi đó, một công chức Bộ Năng lượng nghỉ việc theo chính sách tinh giản tự nguyện chọn làm lễ tân theo ca tại phòng gym để được ưu đãi về phí. Một nhân viên an toàn công cộng liên bang cho biết việc không được nhận lương trong thời gian chính phủ đóng cửa sẽ là "thảm họa" đối với gia đình anh. Anh đã tranh thủ làm thêm nhiều giờ trong tháng 9 để bù đắp khoản thu nhập có thể bị mất. Nhờ vậy, kỳ lương gần nhất anh nhận chỉ bị giảm tương đương 8-10 giờ làm. "Dù vậy, đây cũng là mức giảm đáng kể", anh nói với CNN . Anh đang tìm một số công việc để kiếm thêm thu nhập. "Phải thay đổi thói quen mua sắm, cân nhắc từng khoản chi và tự hỏi liệu chúng tôi có thể thanh toán được các hóa đơn hay không". Người dân xếp hàng vào Tòa nhà Liên bang ở Los Angeles, bang California ngày 1/10. Ảnh: AFP Phân tích dữ liệu thuế liên bang do nhóm chuyên gia kinh tế Đại học Chicago thực hiện cho thấy trong thời kỳ đại dịch Covid-19, nhân viên liên bang là nhóm ít có khả năng làm việc tay trái nhất. Tuy nhiên, điều này giờ đây có thể thay đổi, khi họ là nhóm có nhiều thời gian rảnh. "Tìm thêm nguồn thu nhập ngắn hạn là phản ứng hoàn toàn hợp lý, không chỉ với nhân viên liên bang mà với bất kỳ ai đang đối mặt với sự bất ổn", giáo sư Dmitri Koustas, thành viên nhóm phân tích, nói. Một số công chức liên bang đã làm thêm từ đầu năm nay, khi chính quyền Tổng thống Trump bắt đầu nỗ lực tinh giản biên chế, với hàng loạt đợt cắt giảm hàng loạt và trả tiền để nhân viên nghỉ việc. Sharon Perrone, công chức tại Bộ Nông nghiệp Mỹ, đã làm 4 công việc từ khi nhận yêu cầu nghỉ theo lộ trình tinh giản hồi tháng 4. Perrone nhận thêm ca làm tại chợ nông sản địa phương, nơi cô thường đến bán phô mai vào cuối tuần. Cô bán đồ lưu niệm tại sự kiện âm nhạc, hỗ trợ soạn sổ tay hướng dẫn về nông nghiệp ở Alaska và thiết kế đồ họa, chủ yếu cho đồng nghiệp. Tổng cộng, Perrone tiết kiệm thêm khoảng 4.000 USD trước khi chính thức rời biên chế vào cuối tháng 9. "Tôi phải vận dụng tất cả trí óc mình", Perrone nói. Cô đã tìm được công việc toàn thời gian mới vào tuần trước, phù hợp với bằng tiến sĩ chuyên ngành đất đai. Brooke Hardison, nhân viên Bộ Nông nghiệp Mỹ, thuộc nhóm phải nghỉ việc tạm thời. Hardison tranh thủ làm đại lý du lịch vào cuối tuần và ngày nghỉ từ năm 2022. Cô có kênh YouTube chuyên đăng video chia sẻ mẹo du lịch, giúp có thêm thu nhập từ quảng cáo. Nguồn thu này được chuyển trực tiếp vào tài khoản tiết kiệm của Hardison. Trước khi chính phủ đóng cửa, cô đã mua camera mới để nâng chất lượng video. Cô đang lên kế hoạch cho các chuyến đi, chỉnh sửa và đăng video còn tồn, hy vọng chúng giúp thu hút thêm người xem mới. "Tôi có rất nhiều mối lo về việc làm", Hardison, sống ở ngoại ô bang Maryland, cho biết. Cô đã cắt giảm chi tiêu cho các khoản không thiết yếu. Brooke Hardison tranh thủ làm thêm ngoài giờ hành chính để cải thiện thu nhập từ năm 2022. Ảnh: WSJ Luật sư lao động Kristin Alden cho biết trước khi làm thêm bên ngoài, công chức liên bang thường phải xin phép với văn phòng đạo đức của cơ quan họ, và có thể làm những việc không gây xung đột lợi ích với vị trí hiện tại. Một bản ghi nhớ của Bộ An ninh Nội địa Mỹ năm 2023 cho thấy phần nào những công việc công chức được phép làm trong thời gian chính phủ đóng cửa mà không cần phê duyệt trước. Trong số này có làm tài xế cho các ứng dụng đặt xe, giao hàng trực tuyến, hỗ trợ sự kiện như tổ chức đám cưới hay phục vụ tiệc. Các công việc như biểu diễn âm nhạc, làm tóc, phục vụ bàn, huấn luyện cá nhân, trông thú cưng và dạy học cũng được miễn trừ cấp phép. Văn phòng Quản lý Nhân sự, cơ quan quản lý biên chế liên bang, hồi tháng 9 cho biết công chức phải nghỉ việc tạm thời vẫn cần tuân thủ quy định về làm thêm bên ngoài và lưu ý thủ tục phê duyệt trong giai đoạn này có thể gặp nhiều trở ngại. "Rất có khả năng là nhân viên văn phòng đạo đức cũng bị cho nghỉ việc", Alden nói. Như Tâm (Theo WSJ, Reuters, CNN )