5 hãng ôtô lớn bị kiện vì cáo buộc gian lận khí thải

Cuộc chiến pháp lý mang tính bước ngoặt bắt đầu tại Tòa án cấp cao tại London vào ngày 13/10, khi năm nhà sản xuất ôtô lớn bị cáo buộc gian lận trong các bài kiểm tra khí thải. Phiên tòa này đánh dấu bước tiến quan trọng trong bê bối "dieselgate", có khả năng ảnh hưởng đến 1,6 triệu chủ xe trong "vụ kiện tập thể lớn nhất lịch sử pháp lý Anh và xứ Wales", theo luật sư mô tả. Các công ty phải đối mặt với cáo buộc sử dụng phần mềm cho phép xe của họ giảm lượng khí thải độc hại trong điều kiện thử nghiệm. Năm nhà sản xuất ôtô liên quan là Mercedes, Ford, Peugeot/Citroën, Renault và Nissan, đều phủ nhận cáo buộc. 968.813 đơn khiếu nại đang được đệ trình lên các công ty này thay mặt cho 846.466 người khiếu nại. Các luật sư của chủ xe đánh giá các khiếu nại trị giá khoảng 6 tỷ bảng Anh. Năm công ty trên được tòa án chọn làm bị đơn chính để xét xử đầu tiên. Chín nhà sản xuất ôtô khác có thể phải đối mặt với những khiếu nại tương tự tùy thuộc vào kết quả của vụ án. Đó là: Opel và Vauxhall, Volkswagen và Porsche, Jaguar Land Rover, BMW, FCA và Suzuki, Volvo, Hyundai/Kia, Toyota và Mazda. Nhóm vận động phản đối khí thải ô nhiễm khiến trẻ em mắc bệnh hô hấp trước tòa án. Ảnh: Daily Mirror Bê bối "dieselgate" nổ ra từ tháng 9/2015, khi Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ cáo buộc hãng Volkswagen cài đặt phần mềm trên ôtô chạy bằng dầu diesel để giảm lượng khí thải nitơ oxit - một loại khí có thể gây ra các vấn đề về hô hấp. Tòa án cấp cao ra phán quyết vào năm 2020 rằng Volkswagen đã sử dụng phần mềm được gọi là "thiết bị gian lận", vi phạm các yêu cầu của Liên minh châu Âu về thử nghiệm khí thải. Volkswagen sau đó thừa nhận các thiết bị gian lận đã được sử dụng một cách có chủ đích để qua mặt các bài kiểm tra khí thải tại Mỹ, và đã được lắp đặt trên khoảng 11 triệu xe trên toàn thế giới. Hãng đã phải trả khoảng 26 tỷ bảng Anh tiền phạt và bồi thường. Tại phiên tòa bắt đầu từ 13/10, Tòa án cấp cao sẽ quyết định xem các hệ thống được lắp đặt trên ôtô chạy bằng dầu diesel của năm hãng sản xuất ôtô lớn có được thiết kế tương tự để lách luật về không khí sạch hay không. Năm hãng phải đối mặt với cáo buộc rằng các thiết bị gian lận đã được sử dụng để cho phép xe nhận biết khi nào nó đang trải qua các cuộc kiểm tra khí thải chính thức, từ đó kích hoạt các hệ thống được thiết kế để xe chạy ở mức công suất thấp hơn, đồng nghĩa với việc nồng độ nitơ oxit được ghi nhận thấp hơn. Nhưng khi xe lưu thông trên đường, các hệ thống này bị tắt để cải thiện hiệu suất. Kết quả là mức độ ô nhiễm xe thải ra cao hơn đáng kể trong quá trình sử dụng hàng ngày so với số liệu chính thức. Phán quyết dự kiến được đưa ra vào hè 2026. Nếu tòa án phán quyết bất lợi cho các nhà sản xuất ôtô, phiên tòa tiếp theo để xác định khoản bồi thường cho những người bị ảnh hưởng có thể sẽ diễn ra vào mùa thu 2026. Luật sư Martyn Day của Leigh Day, một trong 22 công ty luật đại diện cho các chủ xe, nói rằng nếu những cáo buộc chống lại các công ty ôtô được tòa án chấp nhận thì "sẽ chứng minh một trong những hành vi vi phạm lòng tin doanh nghiệp nghiêm trọng nhất trong thời hiện đại". "Điều này cũng có nghĩa là người dân trên khắp Vương quốc Anh đang hít phải lượng khí thải độc hại từ những chiếc xe này nhiều hơn mức họ được biết, có khả năng gây nguy hiểm cho sức khỏe của hàng triệu người", ông nói thêm. Luật sư Thomas De La Mare, đại diện cho chủ xe, chỉ trích các công ty ôtô coi việc bán được nhiều xe quan trọng hơn việc ngăn ngừa ô nhiễm. Ông trích dẫn một báo cáo từ Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch, trong đó phát hiện lượng nitơ oxit dư thừa - khí thải do động cơ diesel tạo ra - đã gây ra 124.000 ca tử vong sớm và 98.000 ca mắc bệnh hen suyễn mới ở trẻ em tại Anh và châu Âu trong giai đoạn 2009-2024. Các công ty liên quan tuyên bố những cáo buộc trên là vô căn cứ. Người phát ngôn của Mercedes cho biết các cơ chế được sử dụng trong các cuộc thử nghiệm là "chính đáng về mặt kỹ thuật và pháp lý". Renault và Stellantis, công ty sở hữu Peugeot và Citroen, cho biết những chiếc xe họ bán đều tuân thủ quy định vào thời điểm đó. Ford cho biết những cáo buộc "không có căn cứ" và Nissan bày tỏ "cam kết tuân thủ tại mọi thị trường mà chúng tôi hoạt động". Tuệ Anh (theo Independent , BBC )